Ekonomia - Sikorska-Dzięgielewska Krystyna - Notatki

funkcje państwa w gospodarce rynkowej: legislacyjna (proces tworzenia prawa w polsce) regulacyjna (polega na tworzeniu i utrzymywaniu przez państwo warunków uczciwej konkurencji w gospodarce, co wiąże się z przeciwdziałaniem wobec monopoli i usuwaniem wad strukturalnych w gospodarce) redystrybucyjna (polega na złagodzeniu nierówności społecznych wynikających z różnej wielkości dochodów przez ustalanie wysokości płacy minimalnej, rodzaju i wysokości podatków, regulacji cen czynszu i udostępnianiu dóbr bezpłatnych) właścicielska (państwowa własność części przedsiębiorstw funkcjonujących na rynku, szczególnie ważna w przypadku przedsiębiorstw zapewniających dobra publiczne lub dobra strategicznie ważne z perspektywy gospodarki narodowej) zawodność rynku = wszelkie sytuacje, gdy równowaga kształtująca się na wolnych rynkach nie prowadzi do efektywnej alokacji zasobów= niesprawność rynku źródła zakłóceń prowadzących do zawodności rynku: niedoskonałość konkurencji - tylko mechanizm konkurencji doskonałej prowadzi do efektywnej alokacji zasobów; preferencje społeczne - np. dążenie do równej dystrybucji (poprzez opodatkowanie); powoduje zakłócenia w alokacji (odrywa cenę płaconą przez konsumenta od ceny otrzymywanej przez producenta); efekty zewnętrzne - np. skażenie środowiska, hałas, tłok; brak innych rynków: dobra, które powstaną w przyszłości, ryzyko, informacja prawo konkurencji (prawo ochrony konkurencji) – gałąź prawa, której podstawowym celem jest ochrona przedsiębiorców przed zachowaniami innych przedsiębiorców którzy, zakłócając rozwój wolnej konkurencji, ograniczają możliwość swobodnego realizowania interesów gospodarczych na wolnym rynku działy, którymi zajmuje się prawo ochrony konkurencji: -prawo antymonopolowe: +kontrola koncentracji (np. fuzje) +nadużywanie pozycji dominującej +porozumienia ograniczające konkurencję (np. kartele) -pomoc publiczna -nieuczciwa konkurencja dobro prywatne to takie dobro, które (konsumowane przez jedną osobę) nie może być jednocześnie konsumowane przez kogoś innego. dobrem prywatnym są lody. jeśli zjemy porcję lodów, to porcja ta nie może zostać zjedzona przez naszego przyjaciela. przy danej podaży lodów nasza konsumpcja zmniejsza ilość lodów dostępną dla innych konsumentów. są to towary i usługi, w przypadku których konsumpcja danego dobra przez jedną osobę uniemożliwia jego konsumpcję przez inne osoby. ubranie również jest dobrem prywatnym. kiedy je nosimy, nikt inny nie może nosić go jednocześnie. dobra publiczne są sprzedawane przez producentów poszczególnym nabywcom po oznaczonej cenie, są to towary i usługi o dwóch cechach charakterystycznych: braku rywalizacji w konsumpcji oraz nie wyłączności. to takie dobro, które konsumowane przez jedną osobę może być jednocześnie konsumowane przez innych ludzi efekty zewnętrzne- występują, gdy produkcja lub konsumpcja dobra bezpośrednio oddziałuje na przedsiębiorstwo lub konsumentów, którzy nie kupują i nie sprzedają tego dobra oraz kiedy ten wpływ nie znajduje pełnego odzwierciedlenia w cenach rynkowych zawodność państwa- jest analogią zawodności rynku na polu sektora publicznego i występuje w sytuacji, gdy lokacja dóbr lub zasobów dokonywana przez władze publiczne jest nieefektywna. produkt krajowy brutto (pkb) to wielkość wytworzonej w ciągu danego roku produkcji przy wykorzystaniu czynników wytwórczych zlokalizowanych na obszarze danego kraju niezależnie od własności tych czynników wytwórczych. metody pomiaru pkb: wydatkowa- polega na zsumowaniu wielkości wszystkich wydatków ponoszonych przez gospodarstwa domowe, sferę przedsiębiorstw oraz instytucje państwowe i terytorialne na obszarze danego kraju w określonym czasie dochodowa- polega na zsumowaniu dochodów wszystkich właścicieli czynników wytwórczych, obejmuje płatności za pracę, ziemię i kapitał, a w szczególności: wynagrodzenia za pracę, dochody właścicieli kapitału (np. z tytułu dzierżawy ziemi), dochody z oprocentowania kapitału netto, dochody jednostek gospodarujących produktowa- polega na oszacowaniu wartości wszystkich wytworzonych w danym okresie dóbr i usług finalnych w gospodarce, czyli produktów nabywanych przez ostatecznych użytkowników. produkt narodowy brutto (pnb) to wielkość całkowitych dochodów uzyskanych przez obywateli i podmioty z danego kraju przy wykorzystaniu należących do nich czynników produkcji, niezależnie od kraju, w którym te czynniki wykorzystano. miernik pnb może być wykorzystywany do charakterystyki gospodarek otwartych, w których odnotowuje się zjawisko handlu zagranicznego. wzrost gospodarczy- powiększanie się zdolności danego społeczeństwa do produkcji dóbr i usług zaspokajających ludzkie potrzeby czynniki wzrostu gospodarczego: praca (podaż pracy, dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje, motywacja), zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska), kapitał (środki wykorzystywane w procesie produkcji: rzeczowy, finansowy, ludzki), technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)