Ekonomia globalna - Sikorska-Dzięgielewska Krystyna - Notatki

Ekonomia globalna – Andrzej Małecki – 2012/2013 Wykład I EKONOMIA GLOBALNA – WPROWADZENIE Spis treści 1. Gospodarka światowa w przykładach 2 2. Podstawowe pojęcia 3 3. Regionalna struktura współczesnej gospodarki światowej – wstępna charakterystyka 5 4. Globalizacja gospodarki światowej 8 5. Regionalizacja w gospodarce światowej 12 Pytania 13 Literatura podstawowa 13 Literatura uzupełniająca 13 2 Ekonomia globalna – Andrzej Małecki – 2012/2013 – Wykład I 1. Gospodarka światowa w przykładach 1.1. Być może określenie „gospodarka światowa” sugeruje, że jest to zjawisko, które występuje gdzieś daleko, „w świecie”, ale z efektami jej działania mamy do czynienia w naszym codzien-nym życiu. Kiedy na przykład: a) kupujemy smartfony, auta, itp. produkty, o których nie można jednoznacznie powiedzieć, że zostały wytworzone w konkretnym kraju (nawet jeśli mają stosowny napis: Made in...), gdyż najprawdopodobniej złożono je z części pochodzących z różnych krajów, a z kolei te części wyprodukowano z surowców wydobytych jeszcze w innych krajach; b) widzieliśmy – a może nawet odczuliśmy na własnej skórze – jakie negatywne konsekwen-cje w polskiej gospodarce wywołał kryzys finansowy i gospodarczy, który zaczął się w Stanach Zjednoczonych w 2007 r., a rok później błyskawicznie rozszerzył się na cały świat: wpierw za-łamanie giełdy, potem ograniczenie dostępu do kredytów, wyraźne zwolnienie tempa wzrostu gospodarczego i wzrost bezrobocia – to były główne, odczuwalne w Polsce przejawy kryzysu, który w innych krajach dokonał jeszcze większych spustoszeń (częściowo jego skutkiem są też trwające od 2010 r. problemy strefy euro, zwłaszcza niektórych jej członków, takich jak Grecja); c) jedziemy na wakacje do „ciepłych krajów” – czy to na południe Europy, czy do innych regionów świata, lub wyjeżdżamy za granicę na dłużej, np. na praktyki studenckie lub do pracy; d) zjadamy czekoladę (np. z rodzynkami), BigMaki, pizzę, sushi, a nawet pomidory z domo-wego ogródka (posypane pieprzem) czy kupione na rynku ziemniaki, popijając przy tym kawę, herbatę lub coca-colę, to każda z tych sytuacji z różnych dziedzin życia stanowi przejaw działania gospodarki świa-towej, a dokładniej – współczesnej formy tej gospodarki, której bardziej lub mniej aktywnymi uczestnikami jesteśmy w początkach XXI w. 1.2. Oczywiście gospodarka światowa obejmuje też takie zjawiska, których bezpośrednio nie jesteśmy w stanie zaobserwować. Na przykład bieżące funkcjonowanie organizacji międzyna-rodowych czy wielkich korporacji produkcyjnych lub finansowych, albo – przykład z innej dziedziny – wielkich portów morskich i lotniczych skrywa się poza horyzontem naszych życiowych doświadczeń. Ale efekty tych działań – pozytywne lub negatywne – mają częstokroć wpływ na nasze życie, nawet jeśli nie zdajemy sobie z tego sprawy. Ekonomia globalna – Andrzej Małecki – 2012/2013 – Wykład I 3 2. Podstawowe pojęcia 2.1. Na pytanie, czym zajmuje się ekonomia globalna, można odpowiedzieć, przypominając zakres innych, bardziej znanych dziedzin ekonomii: – mikroekonomia analizuje prawidłowości działania pojedynczych podmiotów (takich jak konsument lub producent), a także mechanizmy działania rynków poszczególnych towarów, – z kolei makroekonomia bada prawidłowości działania gospodarki narodowej (czyli gospo-darki jednego kraju), tzn. zagregowanych efektów działań wielu podmiotów mikroekono-micznych oraz państwa; – natomiast ekonomia globalna (która bywa też nazywana megaekonomią) bada prawi-dłowości działania gospodarki światowej, czyli zagregowanych efektów działań jeszcze więk-szej liczby podmiotów mikroekonomicznych, wielu państw oraz podmiotów ponadnarodowych (takich jak np. korporacje transnarodowe i organizacje międzypaństwowe). Ekonomia globalna jest „młodszą siostrą” mikro- i makroekonomii – rozwija się bowiem dopiero od ok. 20 lat. 2.2. Na gospodarkę światową można patrzeć dwojako: – według kryterium funkcjonalnego, – według kryterium instytucjonalnego (podmiotowego). 2012rozdział 1.