Algebra - Sikorska-Dzięgielewska Krystyna - Notatki

BANK HIPOTECZNY Po pierwsze, nastąpiła nowelizacja Ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych w dniu 24 lipca 2015 roku, weszła ona w życie od 1 stycznia 2016 roku, więc dosyć niedawno. Nowelizacja wprowadziła szereg zmian będących odpowiedzią na oczekiwania sektora bankowego, ułatwiając przeprowadzenie emisji listów zastawnych oraz wprowadzając szereg udogodnień dla ich nabywców. Dzięki zmienionej ustawie o listach zastawnych i bankach hipotecznych inwestorzy otrzymują nowy, dużo bezpieczniejszy niż inne, instrument lokaty kapitału, a banki kapitał na dalszy rozwój akcji kredytowej i poprawę płynności, przy jednoczesnym zwiększeniu stabilności całego sektora. O tym, że jest to potrzebna i oczekiwana zmiana świadczą m.in. pojawiające się deklaracje otworzenia przez podmioty, które funkcjonują już na polskim rynku już wiele lat, nowych banków hipotecznych. Obecni gracze już teraz zapowiadają nowe emisje oraz szukają przyszłych inwestorów – w tym także poza granicami naszego kraju. Po drugie, banki hipoteczne poprzez swoją działalność stymulują rozwój nieruchomości w Polsce. Ponadto Listy zastawne są doskonałą metodą na kreację pieniądza potrzebnego do pobudzenia rozwoju rynku nieruchomości. Dostępność kredytów dla osób kupujących mieszkania jest podstawą w społeczeństwie, które tak bardzo potrzebuje odmłodzenia struktury demograficznej. List zastawny to długoterminowy papier dłużny emitowany przez banki hipoteczne, którego podstawę i zabezpieczenie stanowią wierzytelności z tytułu udzielonych przez nie kredytów. Ze względu na podstawę emisji, wyróżnia się 2 rodzaje listów zastawnych: hipoteczne listy zastawne, których podstawę (zabezpieczenie) emisji stanowią wierzytelności z tytułu kredytów zabezpieczonych hipotekami o oraz publiczne listy zastawne, których podstawę (zabezpieczenie) emisji stanowią wierzytelności z tytułu kredytów udzielonych jednostkom samorządu terytorialnego i podmiotom sektora publicznego lub kredytów posiadających poręczenie tych podmiotów - NBP, Europejskiego Banku Centralnego, rządów lub banków centralnych państw członkowskich Unii Europejskiej, Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju oraz Skarbu Państwa. Hipoteczny list zastawny może być nominowany w złotych albo w walucie obcej w rozumieniu przepisów Prawa dewizowego. List zastawny powinien w szczególności posiadać: 1) nazwę "hipoteczny list zastawny"; 2)wskazanie podstawy prawnej emisji; 3) nazwę (firmę) banku hipotecznego będącego emitentem oraz jego siedzibę; 4)serię i numer hipotecznego listu zastawnego; 5)oznaczenie wartości nominalnej oraz datę, od której nalicza się oprocentowanie, i wysokość oprocentowania, a także terminy wypłaty odsetek, termin wykupu hipotecznego listu zastawnego, miejsce płatności oraz warunki wykupu informację, że uprawnionemu z hipotecznego listu zastawnego nie przysługuje prawo wcześniejszego niż w określonym terminie przedstawienia go do wykupu; 6) miejsce i datę wystawienia hipotecznego listu zastawnego; 7)podpisy osób uprawnionych do zaciągania zobowiązań w imieniu banku hipotecznego oraz podpis powiernika; podpisy te mogą być odtwarzane sposobem mechanicznym. Całość świadczeń pieniężnych polega na wypłacie odsetek i wykupie listów zastawnych zgodnie z warunkami emisji. Odsetki są wypłacane na bazie stałej lub zmiennej stopy procentowej, a częstotliwość ich płatności ustalana jest dla każdej emisji indywidualnie. Jeżeli chodzi o Bezpieczeństwo inwestycji w listy zastawne Listy zastawne są instrumentem finansowym o niskim ryzyku inwestycyjnym, wynikającym z ustawowych wymogów wielostopniowego zabezpieczenia ich emisji i obrotu przez emitenta. Są emitowane od 2000 r. kiedy to BRE Bank Hipoteczny, po ponad półwiecznej przerwie, jako pierwszy wprowadził hipoteczne listy zastawne do obrotu. Rok 2007 to z kolei czas debiutu publicznych listów zastawnych - których zabezpieczeniem są kredyty udzielone sektorowi publicznemu - również wyemitowanych po raz pierwszy przez BRE Bank Hipoteczny. Oprocentowanie listów zastawnych nie jest zbyt zachęcające, raczej nie przekracza ono 6% w skali roku. Jednak jest to dość bezpieczna inwestycja, szczególnie w Polsce w której inspekcja nieruchomości na którą przyznaje się kredyt jest bardzo dokładna, do tego warunki które musi spełnić kredytobiorca są bardzo restrykcyjne. Dodatkowo przy bankach hipotecznych działa niezależny powiernik wyznaczany przez Komisję Nadzoru Finansowego, którego zadaniem jest nadzór nad prawidłowością wyceny nieruchomości i zabezpieczeń wymaganych dla listów zastawnych przez KNF. Przede wszystkim Zmiany w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych, polegają na wprowadzeniu nowych rozwiązań służących bezpieczeństwu nabywania listów zastawnych i obrotu nimi. Art. 14. Ze środków uzyskanych z emisji listów zastawnych bank hipoteczny może refinansować kredyty zabezpieczone hipoteką oraz nabyte wierzytelności innych banków z tytułu udzielonych przez nie kredytów zabezpieczonych hipoteką; refinansowanie nie może jednak przekroczyć kwoty odpowiadającej 60% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości „refinansowanie w odniesieniu do pojedynczego kredytu lub pojedynczej wierzytelności W nowelizacji Dodano zapis, że w przypadku nieruchomości mieszkalnych- 80% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości. Zmienione zostały tutaj istniejące wcześniej wskaźniki maksymalnego pokrycia finansowania kredytu/wierzytelności emisją listów zastawnych (progi). Próg maksymalny 60% kwoty bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości został rozciągnięty na pojedynczy kredyt/wierzytelność. Oznacza to, że jedynie określona część takich kredytów/wierzytelności (tj. nie więcej niż 60%) będzie mogła podlegać finansowaniu za pomocą emisji listów zastawnych – dla pozostałej części bank hipoteczny będzie musiał znaleźć inny sposób finansowania. Poprzednio próg ten funkcjonował tylko w odniesieniu do całości portfela, progi dla poszczególnych kredytów nie były wyszczególniane. Jednocześnie nastąpiło także podwyższenie wskazanego powyżej progu do nie więcej niż 80% bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości w odniesieniu do kredytów/wierzytelności zabezpieczonych hipoteką na nieruchomościach mieszkalnych, co ma stanowić zachętę dla udzielania większej liczby kredytów tego typu (z uwagi na większą elastyczność w finansowaniu za pomocą listów zastawnych). Art., 18 Nowelizacja wprowadza instytucję nadzabezpieczenia określanego wobec łącznej kwoty nominalnej hipotecznych listów zastawnych wprowadzonych do obrotu. Wcześniej kwota ta nie mogła przekraczać sumy nominalnej wierzytelności stanowiących podstawę emisji listów zastawnych. Zgodnie z Nowelizacją łączna kwota wierzytelności zabezpieczonych hipoteką danego emitenta oraz Innych środków (zdefiniowanych poniżej), powiększona o wartość nabytych instrumentów finansowych zabezpieczających (to jest służących ograniczeniu ryzyka związanego z aktywami lub pasywami banku hipotecznego i zgodnymi z wymogami określonymi w ustawie z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości), powinna wynosić nie mniej niż 110% łącznej kwoty znajdujących się w obrocie hipotecznych listów zastawnych tego emitenta (nadzabezpieczenie w wysokości 10%). W skrócie oznacza to, że na każde 100 zł sumy nominalnej wyemitowanych hipotecznych listów zastawnych musi przypadać co najmniej 110 zł środków będących podstawą emisji. Natomiast dla publicznych listów zastawnych, będących instrumentem o większym bezpieczeństwie, przyjęto obniżony wymóg kapitałowy – suma nominalnych kwot wierzytelności banku hipotecznego, stanowiących podstawę emisji publicznych listów zastawnych, nie może być niższa niż 85% łącznej kwoty nominalnych wartości znajdujących się w obrocie publicznych listów zastawnych (poprzednio brak było jakichkolwiek ograniczeń w tym zakresie). Analogicznie – na każde 100 zł sumy nominalnej wyemitowanych publicznych listów zastawnych musi więc przypadać co najmniej 85 zł środków będących podstawą emisji. Zlikwidowano z kolei ograniczenia dotyczące emisji dokonywanej na podstawie wolnych środków banku hipotecznego (obejmujących m.in. posiadaną przez bank gotówkę), papierów wartościowych emitowanych lub gwarantowanych przez instytucje publiczne, o których mówi Ustawa oraz środków ulokowanych w Narodowym Banku Polskim ("Inne środki") – po Nowelizacji mogą one stanowić podstawę emisji listów zastawnych bez żadnych ograniczeń (wcześniej jedynie do wysokości 10% kwot zabezpieczonych hipoteką wierzytelności banku hipotecznego). Rozwiązanie to dotyczy zarówno hipotecznych, jak i publicznych listów zastawnych, a jego celem jest dalsze ograniczenie ryzyka płynności banku hipotecznego poprzez zbudowanie bufora kapitałowego. PODSUMOWANIE: Jednym z celów przyświecających wprowadzeniu Nowelizacji jest ograniczenie ryzyka płynności (oraz stopy procentowej) znajdującego się po stronie banków udzielających kredytów hipotecznych. Ryzyka te wynikają m.in. z faktu, że dotychczas akcja kredytowa dla kredytów hipotecznych była finansowana głównie z krótkoterminowych depozytów, których zapadalność różni się znacząco od długoterminowych aktywów, którymi je finansowano. Sytuacja taka może narażać na potencjalną utratę płynności bank, którego klienci zdecydują się na wycofanie choćby relatywnie niewielkiej części depozytów. Wzrost udziału listów zastawnych (stanowiących długoterminowe źródło finansowania), jako środków pozyskiwania kapitału przez banki, ma spowodować zwiększenie bezpieczeństwa banków oraz ograniczyć ryzyko ich niewypłacalności. Oprócz ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, Nowelizacja dokonuje także zmian do innych ustaw, których regulacje są powiązane z emisją listów zastawnych. Należy zaznaczyć, że sprawny system finansowania mieszkalnictwa ma znaczenie ogólnospołeczne. Brak poprawy w tym zakresie może odbić się niekorzystnie na całej gospodarce. Dlatego tak ważne jest udoskonalenie modelu kredytowania nieruchomości mieszkaniowych. Najważniejsze zmiany wprowadzone do projektu nowelizacji ustawy: • Umożliwienie wykorzystywania przez banki na szerszą skalę refinansowania działalności kredytowej poprzez emisje listów zastawnych. Służyć temu ma zapewnienie mechanizmów zwiększających bezpieczeństwo listów zastawnych, transparentność procesu upadłościowego emitentów oraz atrakcyjność listu zastawnego dla potencjalnych inwestorów; • Zwiększenie ustawowej ochrony praw wierzycieli (nabywców) z listów zastawnych, poprzez wprowadzenie szczegółowych zasad regulujących proces zaspokajania wierzycieli i określenie przebiegu procesu upadłości banku hipotecznego; • Wprowadzenie rozwiązań mających na celu podwyższenie bezpieczeństwa w działalności banków hipotecznych. Banki hipoteczne zostaną zobowiązane do utrzymywania wymogu nadzabezpieczenia listów zastawnych w wysokości co najmniej 10 % wartości emisji oraz bufora płynności na zabezpieczenie obsługi odsetek od listów zastawnych w okresie kolejnych 6 miesięcy. • Podwyższenie limitu umożliwiającego refinansowanie, ze środków uzyskanych z emisji listów zastawnych, kredytów udzielanych na cele mieszkaniowe, z dotychczasowego poziomu 60 % do poziomu 80 % bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości. • Zrównanie w sferze prawno-podatkowej, w zakresie dotyczącym tworzenia przez bank obowiązkowych rezerw celowych, pozycji kredytów nabytych przez bank hipoteczny w stosunku do kredytów udzielonych przez taki bank, co umożliwi nabywanie przez banki hipoteczne portfeli wierzytelności od banków uniwersalnych. • Zwiększenie możliwości inwestowania w listy zastawne przez otwarte fundusze emerytalne i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Proponowane zmiany zwiększą poziom bezpieczeństwa wierzycieli z listów zastawnych, a więc obniżą koszty kredytów przez tańsze finansowanie działalności kredytowej dla banków przy jednoczesnym zniesieniu aktualnych barier związanych z atrakcyjnością listu zastawnego dla jego inwestorów. Wprowadzenie rozwiązań mających na celu rozwój długoterminowych papierów wartościowych, jakimi są listy zastawne, zmniejszy praktykę finansowania wieloletnich kredytów przez krótkoterminowe depozyty umacniając bezpieczeństwo sektora bankowego. Nowe rozwiązania umożliwią zniesienie barier prawnych, które przez blisko 18 lat od dnia wejścia w życie ustawy o listach zastawnych i bankach hipotecznych, uniemożliwiały rozwój tego rynku. Projekt przewiduje implementację najlepszych praktyk światowych w zakresie emisji listów zastawnych, w tym obowiązek: utrzymywania bufora płynności, utrzymywania dodatkowego zabezpieczenia emisji listów zastawnych czy obowiązek przeprowadzania testów umożliwiających identyfikację potencjalnego ryzyka upadłości banku hipotecznego. Projekt ustawy wprowadza również nowe procedury w zakresie postępowania upadłościowego wobec banku hipotecznego, skutkujące większą pewnością zabezpieczenia. Nowe rozwiązania oznaczają pozytywne skutki zarówno dla banków, jak też dla ich klientów oraz gospodarki ogółem. Przyczynią się do zapewnienia bezpieczeństwa funkcjonowania banków, w tym bezpieczeństwa gromadzonych środków klientów banków, poprzez dywersyfikację źródeł finansowania i lepsze dopasowanie terminów zapadalności aktywów i pasywów (aktualnie finansowanie polskich banków, w tym finansowanie długoterminowych kredytów mieszkaniowych, oparte jest przede wszystkim na krótkoterminowych depozytach). Projektowane przepisy podwyższą jakość polskich listów zastawnych, co przełoży się na obniżenie kosztów finansowania w bankach. Niższe koszty finansowania powinny natomiast prowadzić do obniżenia kosztów kredytów oferowanych przez banki konsumentom i przedsiębiorcom. Szacuje się, że kapitał pozyskany z emisji listów zastawnych zostanie przeznaczony na dodatkową akcję kredytową, głównie w obszarze kredytów hipotecznych oraz kredytów dla przedsiębiorstw, co z jednej strony zwiększy dostępność kredytu i umożliwi większej części społeczeństwa zaspokajanie potrzeb mieszkaniowych, a z drugiej strony pozytywnie przełoży się na gospodarkę i jej potencjalny wzrost. Wśród najważniejszych zmian zawartych w nowelizacji jest m.in. umożliwienie wykorzystywania przez banki na szerszą skalę refinansowania działalności kredytowej poprzez emisję listów zastawnych. Nowe przepisy mają zwiększyć ustawową ochronę praw nabywców listów zastawnych poprzez wprowadzenie szczegółowych zasad regulujących proces zaspokajania wierzycieli i określenie przebiegu procesu upadłości banku hipotecznego. Inne zapisy ustawy mają podwyższać bezpieczeństwo w działalności banków hipotecznych. Banki hipoteczne zostaną zobowiązane do utrzymywania wymogu zabezpieczenia listów zastawnych w wysokości co najmniej 10 proc. wartości emisji oraz tzw. bufora płynności na zabezpieczenie obsługi odsetek od listów zastawnych w okresie kolejnych 6 miesięcy. Nowela podwyższa także limit umożliwiający refinansowanie, ze środków uzyskanych z emisji listów zastawnych, kredytów udzielanych na cele mieszkaniowe, z dotychczasowego poziomu 60 proc. do poziomu 80 proc. bankowo-hipotecznej wartości nieruchomości. Zwiększa także możliwość inwestowania w listy zastawne przez otwarte fundusze emerytalne i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe. Listy zastawne to rodzaj obligacji długoterminowych. Wpływy z ich sprzedaży finansują udzielanie kredytów hipotecznych. Ustawa o listach zastawnych i bankach hipotecznych została uchwalona w 1997 r., ale faktycznie nie stworzyła warunków do rozwoju rynku.