Rynki finansowe - Sikorska-Dzięgielewska Krystyna - Egzamin

Istota instrumentów finansowych: Instrumenty finansowe są nośnikami kapitału wymiennego, przez podmioty N i D, są swoistymi nośnikami siły nabywczej. Dla emitenta IF jest zobowiązaniem i elementem pasywów dla posiadacza( nabywcy) jest wierzytelnością i elementem pasywów. Z punktu widzenia ekonomicznego są obietnicami( przyrzeczeniami zwrotu wraz z odpowiednim wynagrodzeniem)- jak dla każdej obietnicy kluczowe znaczenie ma zaufanie do emitenta(dającego obietnicę). Mogą mieć formę papieru wartościowego, gdy są zabezpieczone na aktywach emitenta. Mogą mieć formę materialną i zdematerializowaną- wtedy muszą być złożone do depozytu w KDPW w Warszawie. Klasyfikacja instrumentów finansowych: - I transferu kapitału lub ryzyka, - I zabezpieczone i niezabezpieczone, - I o stałym i zmiennym dochodzie, - I krótko i długoterminowe, - I bezpośrednie i pośrednie, - I bazowe(rzeczywiste, bilansowe) i pochodne(terminowe, pozabilansowe), - I poszczególnych segmentów rynku finansowego. Segmenty rynku finansowego: - Rynek pieniężny (lokaty międzybankowe, bony skarbowe, bony komercyjne, certyfikaty depozytowe, weksle) - Rynek kapitałowy (akcje, obligacje skarbowe, komunalne, przedsiębiorstw, certyfikaty inwestycyjne, kwity depozytowe), - Rynek instrumentów pochodnych (forwards, futur es, opcje, swapy, warianty), - Rynek depozytowo- kredytowy ( lokaty bankowe, kredyty bankowe, pożyczki), - Rynek walutowy (waluty). Klasyfikacja instrumentów finansowych: Instrumenty transferu kapitału- jest to kontrakt, w którym jedna strona dysponująca nadmiarem kapitału przekazuje go stronie zgłaszającej popyt na kapitał, na określonych warunkach finansowych. Wyróżniamy dwie grupy instrumentów: - Instrumenty dłużne (wierzycielskie)- transferowany kapitał ma charakter długu, czyli kapitału obcego. Pożyczkodawca udostępnia kapitał pożyczkobiorcy, a kluczową rolę odgrywa tutaj cena tego kapitału- stopa procentowa. Mogą być one zabezpieczone lub niezabezpieczone. - Instrumenty właścicielskie( udziałowe)- strona pozyskująca kapitał w formie kapitału własnego(equity) sprzedaje udział w przedsiębiorstwie stronie dającej kapitał, a z udziałem tym wiąże się prawo współwłasności podmiotu gospodarczego będącego spółką, natomiast prawo współwłasności wiąże się z prawami o charakterze majątkowym i korporacyjnym. Instrumenty transferu kapitału Kryterium Kapitał własny Kapitał obcy Rodzaj instrumentu Właścicielski Wierzycielski Uprawnienia inwestycyjne Prawa majątkowe i dywidendy: zysk kapitałowy i korporacyjny Wynagrodzenie: odsetki lub dyskonta, wykup nominału w terminie zapadalności Aspekty ważne dla inwestorów Perspektywy rozwoju spółki Wiarygodność do spłaty długu w określonym czasie, zabezpiecznie. Przykłady instrumentów Akcje, udziały Obligacje, papiery komercyjne, listy zastawne Rating Nie jest wymagany Najczęściej jest wymagany Kolejność zwrotu środków upadłości i likwidacji Akcjonariusze/udziałowcy są spłacani na końcu Nabywcy instrumentów dłużnych spłacani są przed udziałowcami/ akcjonariuszami Instrumenty transferu ryzyka- są to kontrakty, w których jedna strona przekazuje drugiej stronie kontraktu ryzyko, głównymi instrumentami transferu ryzyka są instrumenty pochodne(derywaty). Cele nabywania instrumentów pochodnych: - hedging - - arbitraż - - spekulacja – Instrumenty bezpośrednie- są emitowane przez podmiot deficytowy, który będzie wykorzystywał pozyskany kapitał w swojej działalności np. akcje, obligacje, bony skarbowe, komercyjne, pieniężne. Instrumenty pośrednie – są emitowane przez pośrednikó1) finansowych, kapitał z nich zgromadzony służy do udzielania finansowania podmiotom deficytowym, np. certyfikaty depozytowe, inwestycyjne, listy zastawne. Instrumenty o stałym dochodzie- w momencie jego nabycia inwestor wie, jaką korzyść uzyska przy założeniu, że nie zbędzie instrumentu do momentu zapadalności np. obligacje o stałym oprocentowaniu, instrumenty zero kuponowe. Instrumenty o zmiennym dochodzie- w momencie jego nabycia inwestor nie wie, jaką korzyść uzyska, np. obligacje indeksowane, akcje i obligacje o zmiennej stopie procentowej. Instrumenty bazowe-jego wartość nie zależy od kształtowania się się ceny innego instrumentu finansowego np.:wszystkie instrumenty poza derywatami. Instrumenty pochodne- jego wartość zależy od kształtowania się ceny innego instrumentu finansowego, np. derywaty. Magiczny trójkąt decyzyjny inwestora na rynku finansowym rentowność:okresowe płatności pieniężne i zyski kapitałowe Kontrolowanie płynność finansowa Ryzyka(ryzyko, łatwa zbywalnośc inst.. Bezpieczeństwo) niskie koszty transakcyjne Istotne czynniki decyzyjne inwestora Ryzyko instrumentu- mierzalna niepewność nie osiągnięcia założonej przez inwestora stopy zwrotu z inwestycji w dany instrument Płynność instrumentu- możliwość szybkiej zamiany instrumentu na pieniądz przy niskich kosztach transakcyjnych. Rentowność instrumentu( stopa zwrotu z inwestycji w instrument) obrazuje jaki jest zysk z inwestycji w dany instrument w stosunku do zainwestowanego kapitału, wyrażona w stosunku rocznym Kryteria trójkąta są wzajemne sprzeczne tzn. nie da się zbudować portfela inwestycyjnego, z którym wiąże się najwyższa stopa zwrotu, najwyższa płynność i najniższe ryzyko. Inwestor przy dobieraniu instrumentów do portfela kieruje się akceptowanym poziomem ryzyka związanym z tymi instrumentami, co jednocześnie determinuje ich stopę zwrotu i płynność. Optymalizacja portfela inwestycyjnego Osiągnięcia teorii portfelowej sharpe’a i markowitz’a wskazują na konieczność dywersyfikacji portfela inwestycyjnego poprzez dobieranie do niego instrumentów charakteryzujących się różnym stopniem ryzyka( a przez to płynności i stopy zwrotu). W okresach spadków taka struktura przeciwdziała utracie zysków osiągniętych w poprzednich okresach, w nawet kapitału. Istota bonów skarbowych • Podstawowym instrumentem rynku pieniężnego (nie tylko w Polsce) jest bon skarbowy (treasury bill), • Bony skarbowe to krótkoterminowe dłużne, dyskontowe papiery wartościowe na okaziciela emitowane przez Skarb Państwa za pośrednictwem Ministerstwa Finansów, • Emitent potwierdza w nich zaciągnięcie pożyczki oraz zobowiązujesię do jej spłaty, • Bony skarbowe są emitowane z terminem wykupu na okres od 1 do 52 tygodni, • Dopuszczalna wielkość emisji w danym roku jest określona każdorazowow ustawie budżetowej, • Rok bazowy dla bonów skarbowych w Polsce wynosi 360 dni; obowiązuje konwencja ACT/360. Cele emisji bonów skarbowych • finansowanie przez rząd deficytu budżetowego, • zarządzanie płynnością finansową budżetu państwa w trakcie roku budżetowego (nierównomierny spływ dochodów, równomierny wypływ wydatków), • spłata bonów skarbowych poprzednich emisji tzw. rolowanie długu, a bony skarbowe stają się instrumentem finansowania długu publicznego, • w związku z przyjętą strategią wydłużania okresu zapadalności długu publicznego (tzw. duration) rola bonów skarbowych w finansowaniu długu publicznego jest marginalna i cały czas maleje na rzecz wzrostu roli obligacji skarbowych. Rola bonów skarbowych na rynku finansowym • Stanowią punkt odniesienia dla innych dłużnych papierów wartościowych np.: obligacji komunalnych, krótkoterminowych papierów dłużnych przedsiębiorstw, obligacji skarbowych indeksowanych, • średnia rentowność bonów skarbowych staje się stawką referencyjną (tzw. benchmark) jako rentowność inwestycji wolnej od ryzyka i z nią są porównywane stopy zwrotu osiągane z innych inwestycji, • średnia rentowność bonów skarbowych jako rentowności wolna od ryzyka stanowi składnik szacowania kosztu kapitału własnego, • Są one wykorzystywane przez bank centralny w kształtowaniu polityki pieniężnej – stanowią zabezpieczenia dla kredytów lombardowych udzielanych przez NBP bankom komercyjnym, a także są wykorzystywane w transakcjach repo i reverse-repo. Cechy inwestycji w bony skarbowe • bezpieczeństwo – gwarancja Skarbu Państwa - bon skarbowy jest uważany za instrument wolny od ryzyka, w szczególności wolny od dwóch podstawowych rodzajów ryzyka, którymi są: ryzyko niedotrzymania warunków – z uwagi na to, iż emitentem jest Skarb Państwa, ryzyko to w zasadzie nie istnieje, ryzyko ceny – ryzyko to nie występuje, w przypadku, gdy bon skarbowy jest trzymany do terminu wykupu (posiadacz otrzymuje znaną wartość nominalną); ryzyko to pojawia się, jeśli inwestor ma zamiar sprzedać bon przed terminem wykupu (posiadacz otrzymuje wartość równą nieznanej wcześniej cenie sprzedaży), • wysoka płynność: – instrumenty te są emitowane na okaziciela, – łatwo są dostępne ich kwotowania, będące podstawą ustalenia wartości rozliczeniowej, – występuje zorganizowany rynek wtórny, – występują w postaci zdematerializowanej, co stanowi podstawę płynnego rynku wtórnego, • umiarkowana rentowność, • stanowią bardzo dobre zabezpieczenie dla kredytów udzielanych na różne cele • podstawową niedogodnością związaną z inwestycją w bon skarbowy jest konieczność zainwestowania relatywnie niemałej sumy pieniędzy.